առաջադրանք
1․ Ե՞րբ և ինչո՞ւ սկսվեց Պավլիկյան շարժումը։
1.Պավլիկյան շարժումը աղանդավորական շարժում է։ Մեծ դեր է կատարել Մեծ Հայքի հոգևոոր կրոնական կյանքում։Այն սկիզբ է առել Հայաստանում, ապա սպռվել բյուզանդդական կայսրուտսեան շրջաններում։ Այն լուրջ սպառնալիք դարձավ կայսրության և եկեղեցու միասնության համար։ Դրա համար էլ դրա դեմ ծավալվեց դաժան պայքար։
2․ Ինչպե՞ս ընթացավ և ի՞նչ ավարտ ունեցավ 571-575 թթ․ համաժողովրդական ապստամբությունը։
2.571-575 թթ․ ժողովրդական ապստամբություն։ Այդ համաժողովրդական ընդվզում էր մարզպանական Հայաստանում։ ՈՒղղված եր Սասանյան արքունիկի դեմ,որի նպատակն եր քրիստոնեադավան հաերի շրզանում տարածել զրահադաշտականությունը, կտրել հայերին բյուզանդայից և ձուլել պարսիկներին։
3․ Ե՞րբ, ի՞նչ պայմաններում, ո՞ւմ միջև տեղի ունեցավ Հայաստանի երկրորդ բաժանումը։
3․591 թ․ Սասանյան Պարսկաստանի և Բյուզանդական կայսրության միջև տեզի ոնեցավ միջ քաղաքական պայմանավորվածություն, որի արդյունքում պատմական Հայաստանը երկրորդ անգամ կիսվեց երկու մասի։ Բաժանման մեջ մեծ դեր են խաղացել նախարարները, որոնց մեծ մասը պաշտպանել է բյուզանդացինեին
4․ Ներկայացրե՛ք Թեոդորոս Ռշտունուն որպես հայոց իշխան․ ի՞նչ քայլեր կատարեց, ի՞նչ տեղի ունեցավ իր գահակալության շրջանում։
4․
Թեոդորոս Ռշտունի (590 – 656, Դամասկոս, Ուղղահավատ խալիֆների պետություն), մարզպան և Հայոց իշխան՝ 639-654 թվականներին, ընդհատումներով և զորավար։
Սասանյան արքունիքի համաձայնությամբ 628 թվականին նշանակվել է Մարզպանական Հայաստանի սպարապետ։ 634 թվականից վարել է նաև Հայոց մարզպանի պաշտոնը։ Եղել է Հայաստանի մարզպանը արաբական առաջին արշավանքների ժամանակ։ Սասանյան Պարսկաստանի՝ արաբների կողմից գրավվելուց և դրա հետևանքով Մարզպանական Հայաստանի փաստացի անկախություն ձեռք բերելուց հետո Թեոդորոս Ռշտունին իր ձեռքում է կենտրոնացրել երկրի պաշտպանությունը։
Լարված հարաբերություններ է ունեցել բյուզանդական մասի Հայաստանի կառավարիչ Մժեժ Գնունու հետ։ Հայ նախարարների և կաթողիկոս Ներսես Գ Տայեցու աջակցությամբ միավորել է նաև Բյուզանդիային ենթակա Հայաստանը։ 639 թվականին միավորված Հայաստանը փաստացի վարել է ինքնուրույն քաղաքականություն՝ Թեոդորոս Ռշտունու գլխավորությամբ։ Նա ամրացրել է Հայաստանի բերդերը, հզորացրել հայոց այրուձին և հաջողությամբ դիմակայել թշնամուն։
5․ Բյուզանդական և արաբական արշավանքները՝ նպատակ, ընթացք, արդյունք։
5․
Արաբական արշավանքները Հայաստան, 7-րդ դարի կեսերին տեղի ունեցած արշավանքներ, որոնց նախնական նպատակն էր թալանել Հայկական լեռնաշխարհի ու նրա բնակչության հարստությունները՝ հետագայում աստիճանաբար այն տիրելու և մաս-մաս արաբներով վերաբնակեցնելու համար։ Նախապես պարտության մատնելով դարավոր պատերազմներից հոգնած երկու տերություններին՝ արաբները արշավեցին Հայաստան:
Արշավանքները տեղի էին ունեցել Արաբական խալիֆայության ստեղծման դարաշրջանում։ Արաբական թերակղզում դարեր շարունակ օազիսից օազիս թափառող ցեղերը միավորվում են իսլամի կանաչ դրոշի ներքո և ստեղծում ժամանակի ամենահզոր պետությունը։ Այն մեծ ազդեցություն է թողնում համաշխարհային պատմության ու մշակույթի վրա։
Արաբական արշավանքներից խուսափելու նպատակով ժամանակի հայկական վերնախավը պայմանագիր է կնքում խալիֆայության հետ, որով Հայաստանը ընդունում է նրա գերիշխանությունը, իսկ խալիֆայությունը պարտավորվում է հարգել նրա ինքնիշխանությունը։ Հայաստանը, Վրաստանը, Աղվանքը և Չողա երկիրը (Դերբենդ) միավորվեցին վարչատարածքային մեկ միավորի՝ Արմինիա կուսակալության մեջ:
6․Արմինիա (Հայաստան, Վիրք և Աղվանք) վարչական միավորման ստեղծումը։ |
7․ Վարդանակերտի ճակատամարտը և արաբների պարտությունը։
8․ Հայ նախարարների ողջակիզումը Նախճավանի և Խրամի եկեղեցիներում (“Կրակի տարի”)։ 9․Հարիսի (Հերթի) աշխարհագիրը։10․ Աշոտ Բագրատունին Հայոց իշխան։ |